Steeds meer bedrijven verduurzamen, tenminste, daar lijkt het op. Begrippen als natuurlijk, ecologisch, biologisch en duurzaam zie je overal. Deze termen geven de consument vertrouwen. Het zijn containerbegrippen die suggereren dat een product een bijdrage levert aan een duurzame wereld. Vaak is de realiteit anders.
Wat is greenwashing?
Bedrijven die zich groener voordoen dan ze daadwerkelijk zijn, maken zich schuldig aan greenwashing. Deze bedrijven misleiden de consument.
Hoewel greenwashing soms onbedoeld is – en het een gevolg is van gebrek aan kennis over duurzaamheid – is er meestal sprake van een sluw opgezette marketingcampagne. Greenwashing is niet alleen misleidend, het helpt ook niet mee bij het bevorderen van een duurzame economie. Milieuproblemen blijven hetzelfde, of worden zelfs erger, omdat goedbedoelende consumenten op het verkeerde pad worden gezet.
Greenwashing in de praktijk
Een klassiek voorbeeld is het greenwashing-schandaal van Volkswagen. De autogigant heeft toegegeven dat ze 11 miljoen dieselmotoren hebben uitgerust met apparatuur die emissietesten kon herkennen. Software van Volkswagen detecteerde wanneer de dieselauto’s werden getest. De prestaties van de motoren werd aangepast om de uitstoot te verminderen en de testresultaten te verbeteren. Marketingcampagnes prezen lage emissieniveaus aan, terwijl in werkelijkheid motoren 40 keer de toegestane limiet voor stikstofdioxiden in de VS uitstootten. Volkswagen heeft er alles aan gedaan om consumenten te misleiden.
Volkswagen is niet de enige multinational die zich schuldig maakt aan greenwashing. Ook diverse oliebedrijven doen zich soms groener voor dan ze zijn.
Grijze energie wordt vaak als groen verkocht. Het merendeel van de groene energie is niet duurzaam opgewekt door middel van bijvoorbeeld windmolens of zonne-energie, maar de vervuiling wordt gecompenseerd door CO2-rechten te kopen. Onder andere Eneco, Nuon en Greenchoice hebben al eens een tik op de vingers gekregen vanwege misleidende informatie.
Auto’s die gedeeltelijk op stroom rijden zijn nog steeds belastend voor het milieu. Een auto die minder vervuilend is, maakt een auto niet milieuvriendelijk. Toch worden deze auto’s vaak als milieuvriendelijk gepromoot in campagnes van diverse automerken.
Helaas zijn er talloze voorbeelden van greenwashing te noemen. Van dubieuze duurzame claims op wegwerpplastic tot in detail doordachte handelingen zoals het voorbeeld van Volkswagen.
Greenwashing herkennen
Het kan als consument lastig zijn om eerlijke producten te herkennen. Je ziet niet altijd het verschil tussen een duurzaam product of een milieubelastend product. Zo ziet biologisch katoen er hetzelfde uit als ‘gewoon’ katoen. Maar wat als biologische katoen alsnog wordt gekleurd met giftige verfstoffen? Dan is het product niet meer biologisch, maar vaak wordt alsnog de biologische stof aangeprezen. Ingewikkeld? Dat is het zeker.
Gelukkig sta je er niet alleen voor. In veel branches gewerkt met duurzaamheidskeurmerken. Een keurmerk kan helpen bij het maken van duurzame keuzes. Denk bijvoorbeeld aan het Europees Biologisch Keurmerk en GOTS (Global Organic Textile Standard).
Toch kan je niet blind vertrouwen op keurmerken. Er wordt er ook misbruik van gemaakt. Er is een wildgroei aan keurmerken en de kwaliteit varieert. Daarom is het belangrijk om de waarde van een keurmerk te weten. De toezichthouder ACM (Autoriteit Consument en Markt) heeft onlangs beaamd dat er te veel keurmerken in omloop zijn. Zij streven naar meer uniformiteit zodat consumenten op keurmerken kunnen vertrouwen.
Een andere belangrijke partij die greenwashing aanpakt is de Stichting Reclame Code, de hoeder van misleidende reclame. Op de website reclamecode.nl kunnen consumenten een klacht indienen over misleidende reclames. Regelmatig worden reclamecampagnes offline gehaald vanwege claims en rechtszaken.
Drie tips om je niet te laten misleiden
Greenwashing kan je niet altijd herkennen, desondanks kan je met de volgende tips kan je jezelf behoeden om de kans op misleiding te verkleinen.
- Staar je niet blind op een groene voorkant, dit kan een truc zijn om de grijze achterkant van een bedrijf te verbergen. Wat doet een bedrijf nu eigenlijk? Vliegmaatschappijen, oliebedrijven en autoproducenten doen zich vaak groener voor dan ze daadwerkelijk zijn.
- Vertrouw niet blind op een keurmerk, ga een stap verder en zoek op wat de inhoud en waarde van een keurmerk is. De Keurmerken Wijzer van Milieucentraal kan hier handig bij zijn.
- Gebruik je gezonde verstand! Heb je het gevoel dat er sprake is van greenwashing? Dan is dat vaak ook zo!
2 reacties